De toename van het aantal huishoudens en werkgelegenheid in steden heeft een grote impact. Op bereikbaarheid, het energienetwerk en op een gezonde leefomgeving. Om verstedelijking gepaard te laten gaan met betere leefbaarheid is een nieuwe benadering nodig. Een integrale werkwijze gefaciliteerd door een slimmer proces van samenwerken. Maar hoe geef je een ‘slimmer proces’ vorm? Waar begin je?
Samen met experts van AM, BAM, Rijkswaterstaat en de Hogeschool Utrecht gingen we met deze vraag aan de slag tijdens een Smart City workshop. De casus: de groei van Utrecht met de Merwedekanaalzone en de impact daarvan op de omgeving.
Smart City als proces
De aanleiding om werk te maken van een slimmer proces is het zoeken naar integrale oplossingen. Vaak wordt een probleem of project vanuit één expertise belicht en vervolgens een technische oplossing ingezet. Maar als je uitzoomt op het probleem blijkt vaak dat deze samenhangt met andere opgaven. Daarom moet je eigenlijk niet beginnen met de problemen van nu maar met de mogelijkheden voor de toekomst.
Begin bij het ideale toekomstbeeld
Het toekomstbeeld van een leefbare en gezonde stad is voor iedereen wel vanzelfsprekend. Om daar te komen is een heel andere samenwerking nodig. Ééntje die integraliteit borgt en flexibiliteit biedt in de oplossingen. Het gemeenschappelijke doel moet centraal staan. Dat betekent ook anders sturen. Bijvoorbeeld op bereikbaarheid in plaats van het accommoderen van alle modaliteiten. Een autoloze wijk kan prima als het fietsnetwerk meer ruimte krijgt.
In de slimme stad bewegen we ons in een gezonde en duurzame leefomgeving die continu verbonden is
Inventariseer de barrières om daar te komen
Er is een reden waarom we het nog hebben over een ideaal toekomstbeeld. Steden zijn continue in ontwikkeling en de context waarin we werken verandert. Daarom hebben we samen barrières in kaart gebracht. Bijzonder inzicht is dat communicatie eigenlijk de belangrijkste barrière is. Om te vernieuwen zijn nieuwe samenwerkingsvormen en oplossingen nodig. Maar ook nieuwe kaders, zoals wet- en regelgeving. Dat betekent professionals opnieuw opleiden zodat ze klaar zijn voor de ruimtelijke opgaven van morgen. Maar ook bewoners moeten omdenken om nieuwe oplossingen te omarmen.
Onderzoek aanwezige kansen
Gelukkig zijn barrières er om te slechten. Goed nieuws, want er is bijzonder veel handelingsperspectief! Door opgaven te koppelen kunnen ook financiële middelen worden gekoppeld en er met minder geld meer bereikt worden. En je hoeft niet meteen een nieuwe oplossing uit te rollen. Begin daar waar de noodzaak het grootst is. Leer, verbeter en rol uit. Transparantie en inzicht in de meerwaarden voor verschillende stakeholders is wel nodig. Dat vraagt ook om openheid en prestatiegaranties van bedrijven en een politieke lef-factor.
Prioriteer
Barrières en kansen zijn er genoeg. Het gaat erom welke barrières nu de meeste vernieuwing en verbetering tegenhouden en welke kansen de meeste positieve impact hebben. Een nieuwe organisatievorm waar de opgave centraal staat moet sectorale, traditionele stand alone oplossingen overwinnen. Vervolgens is het ook een kwestie van doen. Door bijvoorbeeld deelmobiliteit aan te bieden en met een groep bewoners of medewerkers te starten. Zo kan je beginnen, leren en verbeteren. Het mooie, je kan integrale kwaliteit meten. Van parkeerdruk en congestie tot de gezondheid van de deelnemers en aantal vierkante meter groen in de straat.
Focus op morgen
Vanuit de prioriteiten ontstaan bijna als vanzelf concrete activiteiten waar je morgen mee kunt starten. Er zijn wel een aantal aandachtspunten: wie betaalt welke maatregelen? Hoe meet je verschillende doelstellingen? En bovenal: hoe communiceer je effectief rond een vernieuwing in de stad?
Meet je success!
Het integraal meten van je succes is een middel om verschillende stakeholders met verschillende belangen en expertises te laten samenwerken. In deze stap gaan we van toekomstbeeld naar kritieke prestatie-indicatoren. Door prestatiegericht te werken blijft de opgave ook in de uitvoering centraal staan.
Er is geen één oplossing voor de stad van morgen. Om Smart City oplossingen te laten bijdragen aan de leefbaarheid, bereikbaarheid en betaalbaarheid van de stad is een nieuwe benadering nodig. Met de Smart City Workshop hebben we de toekomst centraal gezet. Het is ook maar een begin, maar wie weet waar het eindigt!
Maarten Markus is als projectmanager Duurzaamheid bij AM verantwoordelijk voor de duurzaamheidsprestaties van nieuwe gebiedsontwikkelingen. Samen met collega’s vanuit verschillende disciplines werkt hij aan een Smart City proces.
Meer weten? www.bam.com/smartcity.